Charlotte Salomon (1917-1943) heeft haar leven geschilderd in 1325 goaches. Het werk heet ‘Leben? Oder theater?’ en is gemaakt in de eerste twee jaar van de Tweede Wereldoorlog. Je zou het een storyboard voor een opera kunnen noemen, maar het is eigenlijk met niets te vergelijken.
Charlotte was in 1939 naar haar grootouders in Zuid-Frankrijk gevlucht. Bij het uitbreken van de oorlog pleegde haar grootmoeder zelfmoord en hoorde Charlotte dat haar moeder niet door griep is overleden toen ze negen was, zoals haar verteld was, maar ook zelfmoord pleegde. Ze werd kort vastgezet in concentratiekamp Gurs in de Pyreneeën en daarna stortte ze in. Een arts raadde haar aan haar creatieve vermogens te gebruiken om te herstellen en dat deed ze.
Ze werkte twee jaar als een bezetene. Ze schreef en schilderde over haar jeugd, de doden in haar familie, haar stiefmoeder, een zangeres van wie ze veel hield en over de man op wie ze verliefd was en die geloofde in haar werk als kunstenaar. Op de kunstacademie vonden ze Charlotte middelmatig. Maar deze man zei dat ze tot grootse dingen in staat was en dat werkelijke kunst alleen kan voortkomen uit levenservaring, van binnenuit. Dat hield ze zichzelf voor tijdens het werk.
Charlotte leek te herstellen, ze trouwde en was in verwachting toen ze in 1943 werd opgepakt en afgevoerd naar Dachau waar ze vergast werd.
… und sie sah – mit wachgeträumten Augen all die Schönheit um sich her – sah das Meer spürte die Sonne und wusste: sie musste für eine Zeit von der menschlichen Oberfläche verschwinden und dafür alle Opfer bringen – um sich aus der Tiefe ihre Welt neu zu schaffen
Charlotte Salomon
Und dabei entstand Das Leben oder das Theater???
Er is een boeiende documentaire over Charlotte Salomon van Frans Weisz terug te zien bij NPO.